Δευτέρα 16 Νοεμβρίου 2020

Μιρτσέα Ελιάντε . "Ο Μύθος της αιώνιας επιστροφής" Ουράνια αρχέτυπα περιοχών. -Ο συμβολισμός του Κέντρου.



《...》Στην ιρανική κοσμολογία της ζερβανικής παράδοσης κάθε επίγειο φαινόμενο, είτε αφηρημένο ,είτε συγκεκριμένο αντιστοιχεί σε ένα ουράνιο, υπερβατικό, αόρατο τέλος, σε μια "ιδέα" με την πλατωνική σημασία. Κάθε πράγμα κάθε κίνηση παρουσιάζεται με διπλή όψη: εκείνη του menok και εκείνη του getik. Υπάρχει ένας αόρατος ουρανός : επομένως υπάρχει και ένας menok ουρανός που είναι αόρατος (Bundahism κεφ 1.) Η γη μας αντιστοιχεί σε με ουράνια γη. Κάθε αρετή που πραγματοποιείται εδώ κάτω, στην getah ,έχει ένα ουράνιο αντίστοιχο που αποτελεί την αληθινή πραγματικότητα.

Το έτος η προσευχή...με λίγα λόγια ότι εκδηλώνεται στην getah είναι ταυτόχρονα menok . Η δημιουργία είναι διπλή. Από τον κοσμογονική άποψη η κοσμική στιγμή που ονομάζεται menok προηγείται της σκηνής getik.《...》 Την ίδια θεωρία βρίσκουμε στην Ινδία: όλες οι Ινδικές βασιλικές πόλεις,ακόμα και οι νεότερες, οικοδομούνται με τα μυθικά πρότυπα της ουράνιας πόλης ,όπου, στην χρυσή εποχή κατοικούσε ο παγκόσμιος ηγεμόνας. Και όπως αυτός, ο βασιλιάς προσπαθεί να αναγεννήσει την χρυσή εποχή ,να κάνει παρούσα πραγματικότητα μια τέλεια βασιλεία μια ιδέα την οποία θα συναντήσουμε ξανά στην πορεία αυτής της μελέτης. Έτσι για παράδειγμα το παλάτι- φρούριο της Sigiriya ,στην κευλάνη, οικοδομήθηκε σύμφωνα με το πρότυπο της Ουρανίας πόλης Alakamanda και είναι δύσκολο  στην ανάβαση για τους ανθρώπους. Η ιδανική πολιτεία του Πλάτωνα έχει επίσης ένα ουράνιο αρχέτυπο (Πολιτεία 592b) Οι πλατωνικές μορφές δεν είναι αστρικές, αλλά όμως η μυθική περιοχή τους βρίσκεται σε εξωγήινα σχέδια (Φαίδρος,247,250) . Ο κόσμος που μας περιβάλλει λοιπόν ,ο κόσμος στον οποίον η παρουσία και η εργασία του ανθρώπου γίνονται αισθητές, τα βουνά στα οποία ανεβαίνει, οι κατοικημένες και καλλιεργημένες περιοχές, οι πλωτοι ποταμοί,οι πόλεις, τα θυσιαστήρια, όλα αυτά έχουν ένα εξωγήινο αρχέτυπο ,είτε αυτό εννοηθεί ως ένα σχέδιο,ως μια μορφή η καθαρά και απλά ως μια διπλή ύπαρξη σε ένα υψηλότερο κοσμικό επίπεδο. Αλλά οτιδήποτε υπάρχει στον κόσμο που μας περιβάλλει δεν έχει ένα πρωτότυπο αυτού του είδους. Για παράδειγμα έρημες περιοχές που κατοικούνται από τέρατα, ακαλλιέργητες εκτάσεις άγνωστες θάλασσες στις οποίες κανένας θαλασσοπόρος δεν έχει τολμήσει να ταξιδέψει, δεν μοιράζονται, με την πόλη της Βαβυλώνας η τη περιοχή της Αιγύπτου το προνόμιο ενός διαφοροποιημένου πρωτοτύπου . Αυτά αντιστοιχούν σε ένα μυθικό πρότυπο ,αλλά διαφορετικές φύσεις : όλες αυτές οι άγριες ακαλλιέργητες περιοχές και τα παρόμοια, αφομοιώνονται με το χάος, αυτά συμμετέχουν ακόμα στην αδιαφοροποίητη, άμορφη κατάσταση πρίν την δημιουργία. Για αυτό τον λόγο, όταν καταλαμβάνεται μια περιοχή ,Όταν δηλαδή αρχίζει η εκμετάλλευση της ,πραγματοποιούνται τελετές που συμβολικά επαναλαμβάνουν την πράξη της δημιουργίας: η ακαλλιέργητη ζώνη πρώτα "κοσμίζεται" (δλδ γίνεται κόσμος) και ύστερα κατοικείται.《...》 Ο άνθρωπος κατασκευάζει σύμφωνα με ένα αρχέτυπο. Δεν έχει μόνο η πόλη του η ο ναός του ένα ουράνιο πρότυπο. Το ίδιο ισχύει για ολόκληρη την περιοχή που κατοικεί, με τα ποτάμια που την ποτίζουν,τους αγρούς που του δίνουν τροφή κλπ. 《...》 Η εγκατάσταση σε μια νέα, άγνωστη, ακαλιέργητη περιοχή ισοδυναμεί με μια πράξη δημιουργίας. Όταν οι Σκανδιναβοί άποικοι εγκαταστάθηκαν στην Ισλανδία και άρχισαν να την καλλιεργούν ,δεν θεώρησαν αυτή την πράξη ούτε ως πρότυπο πρωτότυπο εγχείρημα ούτε ως μια ανθρώπινη ανίερη εργασία. Η επιχείρηση τους ήταν για αυτούς μόνο μια επανάληψη κάποιας Αρχέγονης πράξης ,η μεταμόρφωση του χάους σε κόσμο από τη θεϊκή πράξη της δημιουργίας. Με την καλλιέργεια του εδάφους αυτοί πραγματικά επαναλαμβάνουν την πράξη των θεών που οργάνωσαν το χάος δίνοντας μορφές και κανόνες.《...》 Στην βεδική Ινδία η ανέγερση ενός βωμού αφιερωμένου στον Αγνι αποτελούσε νομική πράξη κατοχής μιας περιοχής. "Κάποιος εγκαθίσταται όταν οικοδομεί το garhapatya και οποιοιδήποτε είναι οι οικοδόμοι των βωμών-φωτιάς είναι "εγκατεστημένοι" λέει η Satapatha Brahmana. Αλλά η ανέγερση ενός βωμού αφιερωμένου στον Αγνι είναι απλα μια μικροσκοπική μίμηση της δημιουργίας. 《...》 Παράλληλα με την αρχαϊκή πίστη στα ουράνια αρχέτυπα των πόλεων και των ναών και ακόμα πιο πλήρως επικυρωμένη με τεκμήρια βρίσκουμε να υπάρχει μια άλλη σειρά πεποιθήσεων, που η ύπαρξη τους περιβάλλεται με το γόητρο του Κέντρου. Ο αρχιτεκτονικός συμβολισμός του Κέντρου μπορεί να διατυπωθεί ως εξής: 1. Το ιερό Όρος, όπου ουρανός και γη συναντώνται τοποθετείται στο κέντρο του κόσμου. 2. Κάθε ναός η παλάτι και κατε επέκταση κάθε ιερή πόλη η βασιλική κατοικία είναι ιερό Όρος ,έτσι γίνεται ένα κέντρο. 3. Καθώς είναι άξονας του κόσμου (axis mundi),η ιερή πόλη η ο ναός θεωρείται ως το σημείο συνάντησης ουρανού, γης και άδη . Σύμφωνα με τις πεποιθήσεις των Ινδών, το ορος Meru υψώνεται στο κέντρο του κόσμου και πάνω από αυτό λάμπει ο πολικός αστέρας. Οι ουραλο-αλταϊκοι λαοί γνωρίζουν επίσης ένα κεντρικό ορος ,semeru στου οποίου την κορυφή είναι στερεωμένος ο πολικός αστέρας. Περισκές δοξασίες παραδέχονται το ιερό Όρος Haraberazaiti βρίσκεται στο κέντρο της γης και συνδέεται με τον ουρανό. Ο Βουδιστικός πληθυσμός του λάος, Βόρεια του Σιαμ γνωρίζει ο όρος Zinnalo ,στο κέντρο του κόσμου. Στην εδδα το Himinbjorg όπως φανερώνει το όνομα του είναι,ένα ουράνιο Όρος και εδώ είναι που το ουράνιο τοξο αγγίζει το θόλο του ουρανού. Παρόμοιες πεποιθήσεις βρίσκονται μεταξύ φιλανδών, Ιαπώνων και άλλων λαών. 《...》  





Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

ΕΘΝΟΟΙΚΟΤΟΠΙΚΑ, Βασίλης Νιτσιάκος

 [...] Κατά κανόνα, οι βοσκότοποι περιελάμβαναν εκτάσεις, μεγάλες ή μικρές, οι οποίες κι αυτές είχαν τα δικά τους στοιχεία για τη διατροφή τ...